Franciscus predikte de christelijke doctrine dat de wereld door God goed en mooi is geschapen, maar dat er behoefte is aan verlossing vanwege de menselijke zonde. Hij geloofde dat alle wezens God zouden moeten loven (een gemeenschappelijk thema in de Psalmen) en dat de mensen de plicht hebben om de natuur te beschermen en te genieten als zowel de rentmeesters van Gods schepping als wezens zelf.
Een incident dat de nederigheid van de heilige tegenover de natuur illustreert, wordt verteld in de “Fioretti” (“Little Flowers”), een verzameling legendes en folklore die opkwamen na de dood van de heilige.
Op een dag, terwijl Francis op reis was met enkele metgezellen, gebeurden ze op een plaats in de weg waar vogels de bomen aan weerszijden vulden. Francis zei tegen zijn metgezellen om ‘op me te wachten terwijl ik de vogels tot mijn zusters ga prediken.’ De vogels omringden hem, geïntrigeerd door de kracht van zijn stem, en geen van hen vloog weg. Hij wordt vaak afgebeeld met een vogel, meestal in zijn hand.
Een andere legende uit de Fioretti vertelt dat in de stad Gubbio, waar Francis enige tijd woonde, een wolf “angstaanjagend en woest was, die zowel mensen als dieren verslond”.
Franciscus had medelijden met de stedelingen en ging de heuvels in om de wolf te vinden. Al snel had de angst voor het dier ervoor gezorgd dat al zijn metgezellen vluchtten, hoewel de heilige doorging. Toen hij de wolf vond, maakte hij het kruisteken en beval de wolf naar hem toe te komen en niemand pijn te doen. Wonder boven wonder sloot de wolf zijn kaken en ging aan de voeten van Francis liggen.
“Broeder Wolf, je doet veel kwaad in deze delen en je hebt veel kwaad gedaan”, zei Francis. “Al deze mensen beschuldigen u en vervloeken u … Maar broeder wolf, ik zou graag vrede willen sluiten tussen u en de mensen.”
Toen leidde Francis de wolf de stad in, en omringd door geschrokken burgers sloten ze een verbond tussen hen en de wolf. Omdat de wolf ‘kwaad had gedaan uit honger, moesten de stedelingen de wolf regelmatig voeden. In ruil daarvoor zou de wolf niet langer op hen of hun kudden jagen. Op deze manier werd Gubbio bevrijd van de dreiging van het roofdier. Francis sloot zelfs een pact namens de stadshonden, dat ze de wolf niet meer zouden lastigvallen. Uiteindelijk, om de stadsbewoners te laten zien dat ze geen schade zouden lijden, zegende Francis de wolf.
Driekwart millennium na zijn dood blijft Sint Franciscus een belangrijk figuur en symbool in en uit Anglicaanse en rooms-katholieke kerken. Op 29 november 1979 verklaarde paus Johannes Paulus II Sint Franciscus tot beschermheilige van de ecologie.
Tijdens de Wereldmilieudag 1982 zei John Paul II dat de liefde en zorg voor de schepping van Sint Franciscus een uitdaging was voor hedendaagse katholieken en een herinnering “zich niet te gedragen als dissidente roofdieren wat betreft de natuur, maar om de verantwoordelijkheid ervoor te nemen, alles te nemen zorg ervoor dat alles gezond en geïntegreerd blijft, om een gastvrije en vriendelijke omgeving te bieden, zelfs voor degenen die ons opvolgen. ”
Dezelfde paus schreef ter gelegenheid van de Werelddag van de Vrede, 1 januari 1990, de heilige van Assisi “biedt christenen een voorbeeld van oprecht en diep respect voor de integriteit van de schepping …”
Hij ging verder met het volgende: “Als een vriend van de armen die geliefd was door Gods schepselen, nodigde Sint Franciscus de hele schepping uit – dieren, planten, natuurlijke krachten, zelfs broeder Sun en zuster Moon – om eer en lof te geven aan de Heer. De arme man van Assisi geeft ons opvallende getuigenis dat wanneer we in vrede met God zijn, we beter in staat zijn om onszelf te wijden aan het opbouwen van die vrede met de hele schepping die onlosmakelijk verbonden is met vrede onder alle volkeren.”
Paus Johannes Paulus II concludeerde dat gedeelte van het document met deze woorden: “Ik hoop dat de inspiratie van Sint Franciscus ons zal helpen om ooit een gevoel van ‘broederschap’ in stand te houden met al die goede en mooie dingen die de Almachtige God heeft geschapen .”